હિન્દુસ્તાની અને પાશ્ચાત્ય શાસ્ત્રીય સંગીતની સમાન પકડ ધરાવતા જાણીતા સંગીતકાર વનરાજ ભાટિયાનું શુક્રવારે સવારે મુંબઇ સ્થિત તેમના નિવાસસ્થાને નિધન થયું હતું. તે 93 વર્ષનો હતો. ભાટિયા, દિલ્હી યુનિવર્સિટીમાં પાંચ વર્ષ સંગીત વાંચનાર પણ હતા. શ્યામ બેનેગલની ફિલ્મ ‘અંકુર’ થી ફિલ્મી કારકિર્દીની શરૂઆત કરનાર વનરાજ ભાટિયા એ જાહેરાત કરનારી ફિલ્મ્સ માટે સંગીત રચવાનું શરૂ કરનાર દેશના પ્રથમ સંગીતકાર હતા.
લાંબા સમયથી બીમાર રહેલા સંગીતકાર વનરાજ ભાટિયાએ દક્ષિણ મુંબઈ સ્થિત તેમના નિવાસસ્થાને અંતિમ સવારે શ્વાસ લીધા હતા. તે હિન્દી સિનેમામાં ‘મંથન’, ‘ભૂમિકા’, ‘જાને ભી દો યારોં’, ’36 ચોરંગી લેન ‘અને’ દ્રોહકલ ‘જેવી ફિલ્મોથી લોકપ્રિય થયો હતો. જો કે, તેની સંગીત પ્રથા વિશે બહુ ઓછા જાણીતા છે. ભાટિયાને 1988 ના ટેલિવિઝન રિલીઝ ‘તમસ’ માટે શ્રેષ્ઠ સંગીતકારનો રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ એવોર્ડ મળ્યો હતો. આ ઉપરાંત, તેમને સર્જનાત્મક અને પ્રાયોગિક સંગીત માટે 1989 માં સંગીત નાટક અકાદમી એવોર્ડથી પણ સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. ભારત સરકારે તેમને 2012 માં પદ્મશ્રી એવોર્ડ આપ્યો હતો.
ગુજરાતી પરિવારમાં જન્મેલા વનરાજ ભાટિયાએ સંગીતનાં પ્રારંભિક શિક્ષણ લીધા પછી દેવધર સ્કૂલ મ્યુઝિકમાં હિન્દુસ્તાની શાસ્ત્રીય સંગીત શીખ્યા. તેને પશ્ચિમી શાસ્ત્રીય સંગીતમાં રસ પડ્યો અને સતત ચાર વર્ષથી ફરીથી પિયાનો શીખ્યા. મુંબઇની એલ્ફિન્સ્ટન કોલેજમાંથી સંગીતની એમએ કર્યા પછી, ભાટિયાએ લંડનની રોયલ એકેડેમી મ્યુઝિકમાં હોવર્ડ ફર્ગ્યુસન, એલન બુશ અને વિલિયમ એલ્વિન જેવા સંગીતકારો સાથે સંગીત લખવાનું શીખ્યા. અહીં જ તેમને સર માઇકલ કોસ્ટા શિષ્યવૃત્તિ પ્રાપ્ત થઈ અને ગોલ્ડ મેડલ સાથેનું શિક્ષણ પૂર્ણ કર્યા પછી, તેમને ફ્રેન્ચ સરકાર દ્વારા રોકફેલર શિષ્યવૃત્તિ આપવામાં આવી.
વનરાજ ભાટિયા 1959 માં ભારત પરત ફર્યા અને એક જાહેરાત ફિલ્મનું સંગીત આપનાર પ્રથમ સંગીતકાર બન્યા. આ જાહેરાત શક્તિ સિલ્ક સાડીઓની હતી. આ પછી, તેને જાહેરાત ફિલ્મો અને જિંગલ્સની લાઇન મળી. લીરિલની એડવર્ટાઇઝિંગ ફિલ્મ્સની અભિનેત્રીઓ સતત બદલાતી રહે છે, પરંતુ વનરાજ ભાટિયા દ્વારા કંપોઝ કરવામાં આવેલું મ્યુઝિક હજી પણ એવું જ વગાડ્યું છે.
